Niebezpieczny wyrok dla płatników podatku u źródła
Czas czytania: 3 min.
Pod koniec lutego 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał dwa wyroki (sygn. II FSK 1466/23 i II FSK 1467/23) dotyczące obowiązków płatnika podatku u źródła w odniesieniu do odsetek od pożyczek wypłaconych w latach 2017-2018 na rzecz holenderskiej firmy. Płatnik, uznając, że spółka ta jest zwolniona z podatku na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy o CIT, nie pobrał podatku u źródła. Jednak organy podatkowe uznały, że dochody te nie kwalifikują się do zwolnienia, ponieważ spółka nie była rzeczywistym właścicielem odsetek.
Wojewódzki Sąd Administracyjny (WSA) w Krakowie, w wyrokach z marca 2023 r., uchylił decyzje organów podatkowych, argumentując, że przepisy dotyczące rzeczywistego właściciela wprowadzone w 2019 r. nie mogły mieć zastosowania do sytuacji z lat 2017-2018. Sąd zwrócił także uwagę na różnice w definicji rzeczywistego właściciela w polskiej wersji umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Holandią.
NSA nie zgodził się z WSA, argumentując, że już przed 2019 r. przepisy wymagały, by podatnik był rzeczywistym właścicielem odsetek, co oznaczało, że musiał je otrzymać na własny rachunek, a nie jako pośrednik.
Zdaniem NSA WSA w Krakowie niesłusznie uznał, iż decyzja organu podatkowego opierała się na treści art. 4a pkt 29 ustawy o CIT, która weszła w życie dopiero 1 stycznia 2019 r., podczas gdy w latach 2017-2018 art. 21 ust. 3 tej ustawy również uzależniał zwolnienie podatkowe od spełnienia warunku bycia „rzeczywistym właścicielem”. Pojęcie rzeczywistego właściciela istniało w wielu systemach prawnych od dawna i miało ugruntowane międzynarodowe znaczenie. Z tego powodu uzasadnione jest, że podatnik jest rzeczywistym właścicielem odsetek tylko wtedy, gdy otrzymuje je na własny użytek, a nie działa jako pośrednik dla innych. W latach 2017-2018 skarżąca miała obowiązek sprawdzenia, czy podmiot otrzymujący odsetki był ich właścicielem oraz czy nie były one dochodem pochodzącym z działalności w ramach sztucznej struktury. Mimo że pobranie i wpłacenie podatku wydaje się stosunkowo proste, obowiązki płatnika są „szczególnie odpowiedzialne”, co oznacza, że płatnik musi przeprowadzić „postępowanie wyjaśniające”.
Naszym zdaniem powyższe konkluzje NSA prowadzą praktycznie do postrzegania obowiązków płatnika wynikających z przepisów wprowadzonych po 2109 r. i interpretowanych w stanie jak w 2024 r. do stanu prawnego i faktycznego w latach 2017-2018. Wyrok jest szczególnie niebezpieczny dla płatników – sprawia, że ich obowiązki w latach przed 2019 r. praktycznie wymagają prowadzenia szczegółowego postępowania wyjaśniającego nieznanego w stanie prawnym i niepraktykowanego w tamtym czasie.
